1. Giới thiệu

Thành lập năm 2010 tại Cụm Công nghiệp Quỳnh Phúc, Xã Phúc Thành, Huyện Kim Thành, Tỉnh Hải Dương, Công ty TNHH TMDV Cơ khí chính xác Nhật Nam khởi đầu là một xưởng sản xuất cơ khí quy mô nhỏ. Những năm đầu, Công ty gặp nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm thị trường và xây dựng thương hiệu.

Tuy nhiên, bằng tầm nhìn chiến lược của ban lãnh đạo cùng tinh thần đổi mới không ngừng, Công ty từng bước vượt qua trở ngại, đặc biệt thông qua việc đầu tư mạnh vào công nghệ, cải tiến quy trình sản xuất và mở rộng hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước. Nhờ những nỗ lực bền bỉ đó, Công ty không chỉ dần khẳng định được vị thế tại thị trường trong nước mà còn đặt mục tiêu vươn ra thị trường quốc tế.

Đến nay, Công ty đã phát triển một nhà máy hiện đại với hàng chục dây chuyền máy móc tiên tiến, đội ngũ 300 lao động lành nghề, với nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực gia công sản phẩm phụ trợ và tư vấn giải pháp, chế tạo máy tự động hóa cho các ngành công nghiệp phụ trợ, điện tử, công nghệ, ô tô... phục vụ cho các tập đoàn, doanh nghiệp hàng đầu trong và ngoài nước như, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, Việt Nam. Công ty cũng đã đạt được chứng nhận Hệ thống quản lý chất lượng tiêu chuẩn ISO 9001:2015 và Hệ thống quản lý môi trường ISO 14001: 2015.

1. Triển khai dự án cải tiến năng suất và chất lượng tổng thể

Tuy nhiên, đằng sau bức tranh phát triển đó vẫn còn những vấn đề doanh nghiệp cần giải quyết. Hiệu suất thiết bị tổng thể (OEE) chỉ đạt khoảng 60%, thấp hơn mức trung bình ngành. Dù đã đầu tư mạnh vào máy móc, việc quản lý và khai thác thiết bị chưa thực sự hiệu quả khiến năng suất chưa đạt kỳ vọng, sai lỗi trong sản xuất vẫn xảy ra. Chi phí sản xuất trên mỗi lao động cao, một phần do quy trình vận hành còn lãng phí, thiếu đồng bộ trong quản lý kho, kế hoạch sản xuất và bảo trì thiết bị. Những bất cập này không chỉ ảnh hưởng đến chi phí mà còn gây áp lực lớn về tiến độ giao hàng và chất lượng sản phẩm. Đội ngũ lãnh đạo doanh nghiệp nhận ra rằng: nếu chỉ dừng lại ở việc đầu tư máy móc, công nghệ hiện đại mà không thay đổi cách thức quản trị và khai thác thì năng suất vẫn khó bứt phá.

Năm 2023, Nhật Nam đã đăng ký triển khai mô hình cải tiến năng suất tổng thể (TPI) với sự đồng hành của Viện Năng suất Việt Nam (chương trình được hỗ trợ của Bộ Công thương). Mô hình TPI tiếp cận một cách toàn diện và đồng bộ, tập trung vào bốn trụ cột chính:

• Chất lượng sản phẩm: Xây dựng hệ thống kiểm soát chất lượng chặt chẽ, giảm sai lỗi xuống mức tối thiểu.
• Đổi mới công nghệ: Tối ưu vận hành máy móc, kết hợp đầu tư thiết bị hiện đại và áp dụng chuyển đổi số.
• Phát triển con người: Đào tạo đội ngũ vận hành, quản lý chất lượng, thực hành công cụ cải tiến, hình thành văn hóa cải tiến liên tục.
• Khách hàng là trung tâm: Thỏa mãn tối đa nhu cầu khách hàng, lấy sự hài lòng làm thước đo thành công.
  1. Quá trình thực hiện dự án

​

Ngay khi bắt đầu, Công ty và các chuyên gia VNPI đã thống nhất rằng quá trình cải tiến phải đi từ đánh giá toàn diện hiện trạng, nhận diện rõ ràng các điểm nghẽn trong vận hành, quy trình và năng lực con người.

Bước 1: Đánh giá hiện trạng và phân tích khoảng cách

Nhóm triển khai đã khảo sát toàn diện toàn bộ nhà máy, dây chuyền, quy trình sản xuất, hệ thống quản lý. Đo lường các chỉ số năng suất chính như: Hiệu suất thiết bị tổng thể (OEE); Tỷ lệ sai lỗi sản phẩm; Chi phí sản xuất trên mỗi lao động; Thời gian chu kỳ sản xuất.

Thực trạng: OEE chỉ đạt 60%, tỷ lệ lỗi trung bình 3–5%, chi phí lao động cao, tồn kho vật tư bất hợp lý.

Bước 2: Xây dựng lộ trình cải tiến

Xây dựng kế hoạch tổng thể về cải tiến năng suất (Productivity Master Plan). Xác định các trọng tâm: Tối ưu hiệu suất thiết bị; Tăng chất lượng sản phẩm; Cải thiện năng suất lao động; Rút ngắn thời gian giao hàng; Xây dựng hệ thống quản trị sản xuất tinh gọn và số hóa.

Bước 3: Đào tạo và xây dựng năng lực đội ngũ

Tổ chức các khóa đào tạo cho cán bộ quản lý và công nhân về tư duy cải tiến liên tục, quản lý trực quan, phân tích và giải quyết vấn đề (PDCA, QC tools), kỹ năng vận hành và bảo trì thiết bị tiên tiến, quản lý hiệu suất dây chuyền và giảm lãng phí, nhận thức về định hướng khách hàng và văn hóa doanh nghiệp.

Bước 4: Triển khai các giải pháp cải tiến trọng điểm

• Về quản lý chất lượng:
• Chuẩn hóa hệ thống theo tiêu chuẩn ISO 9001:2015 và ISO 14001:2015, tích hợp thêm yêu cầu về quản lý năng suất.
• Thiết lập hệ thống quản lý chất lượng theo quá trình (Process-based QMS), đảm bảo mọi công đoạn – từ nguyên vật liệu đầu vào đến sản phẩm đầu ra – đều có tiêu chuẩn kiểm soát rõ ràng.
• Về công nghệ:
• Đầu tư bổ sung dây chuyền tự động hóa, máy móc điều khiển số (CNC), hệ thống cắt nguyên liệu tự động và robot lắp ráp, máy kiểm tra bằng cảm biến.
• Triển khai hệ thống ERP để quản lý tồn kho, lập kế hoạch sản xuất, theo dõi tiến độ và chi phí theo thời gian thực.
• Áp dụng hệ thống bảo trì bảo dưỡng thiết bị (TPM – Total Productive Maintenance).
• Về quản lý quy trình:
• Thiết lập quy trình chuẩn hóa cho từng công đoạn sản xuất.
• Xây dựng hệ thống chỉ số đánh giá năng suất (KPI) cho từng bộ phận.
• Áp dụng quản lý theo quá trình (Process Management), kiểm soát chất lượng đầu vào – đầu ra chặt chẽ.
• Về phát triển con người:
• Hình thành các nhóm cải tiến liên chức năng (CFT – Cross Functional Teams) để liên tục giám sát, đề xuất và triển khai sáng kiến cải tiến.
• Thực hiện chương trình “Sáng kiến vàng” – khuyến khích người lao động đưa ra ý tưởng cải tiến nhỏ hàng ngày.
• Về khách hàng:
• Xây dựng quy trình phản hồi nhanh, xử lý khiếu nại trong 24 giờ.
• Chuẩn hóa dịch vụ hậu mãi và chăm sóc khách hàng.
• Thiết lập bảng cam kết chất lượng và thời gian giao hàng với từng khách hàng.

Bước 5: Đánh giá kết quả

Dự án cải tiến năng suất tổng thể tại Công ty Nhật Nam được triển khai từ tháng 11/2023 và kết thúc vào tháng 7/2025. Sau 18 tháng nỗ lực, dự án đã mang lại kết quả vượt trội so với trước khi triển khai. Cụ thể:

+ Năng suất lao động của Công ty tăng bình quân 25%, vượt mức trung bình 15–30% mà các doanh nghiệp khác từng đạt được khi áp dụng mô hình TPI.

+ Nhờ năng suất tăng, doanh thu năm 2025 của Nhật Nam ước tăng 50% so với năm 2023, một phần cũng do Công ty mở rộng được thị phần nhờ cải thiện chất lượng và giao hàng đúng hạn. Đồng thời, tỷ lệ sai lỗi trong sản xuất giảm 15%, kéo theo chi phí chất lượng kém giảm đáng kể và uy tín doanh nghiệp nâng cao.

+ Các chỉ số hiệu quả thiết bị (OEE) tăng từ 60% lên 75% đây cũng là kết quả rất đáng khen ngợi và cũng là mức khá của ngành cơ khí.

+ Tỷ lệ hoàn thành đơn hàng, đều có sự cải thiện rõ rệt. Quan trọng hơn, văn hóa cải tiến và tư duy năng suất đã thấm nhuần vào đội ngũ nhân viên. Sau dự án, cán bộ chủ chốt của Công ty tự tin tiếp tục duy trì và mở rộng các trụ cột còn lại của mô hình TPI, hướng đến phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước.

1. Kinh nghiệm từ áp dụng mô hình tổng thể nâng cao năng suất

Thứ nhất, tập trung giải quyết những vấn đề chính mà Công ty đang gặp phải

Công ty đã áp dụng mô hình TPI với sự đồng hành chặt chẽ của Viện Năng suất Việt Nam (VNPI). Ngay khi tham gia chương trình, các chuyên gia năng suất của VNPI đã khảo sát nhà máy, đánh giá toàn diện hiện trạng sản xuất của Công ty. Báo cáo đánh giá thực trạng do nhóm chuyên gia thực hiện chỉ ra rằng Công ty còn nhiều dư địa để cải tiến. Chẳng hạn, hiệu suất thiết bị tổng thể (OEE) ban đầu chỉ đạt ~60%, thấp hơn mức trung bình ngành; chi phí trên mỗi lao động cũng cao hơn đáng kể so với đối thủ. Mặc dù Công ty đã đầu tư máy móc hiện đại, công tác quản lý và khai thác thiết bị chưa tối ưu khiến năng suất chưa cao và vẫn xảy ra sai lỗi trong sản xuất. Những phát hiện này giúp ban lãnh đạo nhìn rõ khoảng trống giữa thực trạng và mục tiêu, từ đó cam kết mạnh mẽ hơn với dự án TPI. Trong giai đoạn đầu, tâm lý hoài nghi về hiệu quả của TPI cũng xuất hiện, khi phải triển khai đồng loạt nhiều giải pháp cải tiến. Tuy nhiên, sau những buổi làm việc “cầm tay chỉ việc” cùng chuyên gia VNPI, nhận thức của đội ngũ quản lý đã thay đổi. Họ dần thấm nhuần tinh thần cải tiến toàn diện mà mô hình TPI hướng đến. Trong quá trình triển khai các giải pháp, Công ty đã thu được những kết quả tích cực ban đầu: môi trường làm việc khoa học hơn, ý thức kỷ luật và an toàn cải thiện rõ, các lãng phí trong quy trình được nhận diện và loại bỏ dần. Thành công bước đầu này tạo đà để Nhật Nam tiếp tục cải tiến liên tục trong giai đoạn tiếp theo, đồng thời giúp doanh nghiệp vững vàng vượt qua giai đoạn khó khăn do biến động thị trường.

Thứ hai, đầu tư công nghệ là trụ cột quan trọng nếu muốn bứt phá

Đổi mới công nghệ được xác định là trụ cột chiến lược để bứt phá năng suất. Việc áp dụng công nghệ hiện đại giúp tăng tốc độ, độ chính xác của quá trình sản xuất cũng như nâng cao khả năng kiểm soát chất lượng.

Song song với việc tối ưu nội lực, các chuyên gia VNPI còn hỗ trợ Nhật Nam tìm kiếm cơ hội đầu tư mở rộng sản xuất, phát triển sản phẩm mới. Thông qua quá trình tư vấn, Công ty nhận ra nhu cầu thị trường đang chuyển dịch sang các dòng sản phẩm có hàm lượng công nghệ cao hơn. Nhờ vậy, Nhật Nam đã mạnh dạn lên kế hoạch đầu tư thêm một dây chuyền sản xuất tự động mới để sản xuất dòng sản phẩm chiến lược, đồng thời mở rộng danh mục sản phẩm hướng tới nhóm khách hàng cao cấp. Bên cạnh đó, Công ty cải thiện năng lực hoạch định và quản trị sản xuất: xây dựng hệ thống ERP để quản lý tồn kho nguyên vật liệu hiệu quả hơn, thiết lập kế hoạch bảo dưỡng định kỳ cho máy móc, và lập kế hoạch sản xuất linh hoạt theo đơn đặt hàng. Những thay đổi này vừa giúp tối ưu hiệu suất thiết bị hiện có, vừa chuẩn bị sẵn sàng cho việc tiếp nhận các dự án đầu tư trong tương lai.

Công nghệ mới không chỉ giúp tăng năng suất nội tại mà còn giảm phụ thuộc vào lao động thủ công, đảm bảo tiến độ giao hàng đúng hạn. Đây là yếu tố sống còn trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt và yêu cầu của khách hàng ngày càng cao về thời gian giao nhận. Nhật Nam cũng duy trì ngân sách R&D hàng năm để liên tục cập nhật những giải pháp kỹ thuật tiên tiến phục vụ sản xuất.

Thứ ba, con người là là trung tâm của mọi cải tiến năng suất

Ban lãnh đạo công ty đặc biệt chú trọng đào tạo và phát triển nhân viên. Định kỳ, công nhân viên được tham gia các khóa huấn luyện về kỹ năng vận hành máy móc, quản lý chất lượng và thực hành các công cụ cải tiến (5S, Kaizen, KPI…) do Viện Năng suất Việt Nam trực tiếp đào tạo, nhờ thường xuyên quan tâm nâng cao tay nghề người lao động, Nhật Nam đã xây dựng được đội ngũ nhân sự tinh thông, kỷ luật, có tinh thần sáng tạo và cải tiến liên tục tại tất cả các bộ phận của nhà máy một cách động bộ và có hệ thống.

 Chính đội ngũ này là lực lượng nòng cốt triển khai các sáng kiến nâng cao năng suất tại nhà máy. Song song đó, Công ty có chính sách khen thưởng kịp thời những sáng kiến cải tiến của cá nhân và tập thể, tạo động lực để người lao động đóng góp vào mục tiêu chung. Văn hóa doanh nghiệp đề cao tinh thần học hỏi và cải tiến không ngừng, xem đó là yếu tố then chốt để phát triển bền vững.

Thứ tư, luôn đặt khách hàng là trọng tâm

Thỏa mãn khách hàng là mục tiêu xuyên suốt trong chiến lược của Nhật Nam. Ngay từ khâu hoạch định, Công ty đã luôn đặt khách hàng làm trọng tâm, tìm hiểu kỹ “khách hàng của mình là ai, họ cần gì, tại sao họ cần sản phẩm đó” Mọi nhu cầu và mong muốn của khách hàng đều được xem xét trong quá trình thiết kế, sản xuất sản phẩm và cung cấp dịch vụ. Công ty xây dựng mối quan hệ lâu dài với khách hàng thông qua việc duy trì kênh trao đổi thông tin thường xuyên, tiếp nhận phản hồi và giải quyết nhanh chóng các vấn đề phát sinh. Các tiêu chí về thời gian phản hồi khiếu nại, tỷ lệ lỗi phải sửa chữa, thời gian giao hàng… đều được thiết lập cụ thể và đưa vào đánh giá hiệu quả định kỳ. Sự hài lòng và niềm tin của khách hàng chính là thước đo cho thành công về năng suất và chất lượng. Chiến lược định hướng khách hàng này đã giúp Công ty củng cố thị phần nội địa, đồng thời mở rộng được tệp khách hàng mới nhờ uy tín về chất lượng và dịch vụ. 

ThS. Vũ Hồng Quân Viện Năng suất Việt Nam.